Venezuella, öncelikle ulusal meclis seçimlerinden dolayı tartışmalara yol açtı. Geçen haftanın önemli işyeri çatışmaları ve sendikal tartışmalarından dolayı, Avrupadaki Venezuella Dayanışma hareketi neredeyse hiç bir etki uyandırmadı. Aşağıdaki makale, Venezuellalı işçi sınıfının gerçekliğinin önemli bir yanına –sınırlı olarak- göz atmaya çalışıyor..
Venezuella’nın sanayi merkezleri olan Carabobo ile Bolivar eyaletlerindeki bir çok işyerinde, sendika temsilcileri ya da sendika seçimleri engellendi. Bu durum, çeşitli işyerlerinde, yerleşik sendika görevlilerinin yerini mücadeleci sendikacıların almasına ve yeni sendikaların kurulmasına yol açtı. İşyeri düzeyinde, clasistas (sendikaların çatı örgütlenmesi UNT içindeki sınıf mücadeleci sendikal akım), geçtiğimiz haftalar içinde, Bolivar eyaletinde Ciudad Guayana kentindeki SIDOR ile Carabobo eyaletindeki Valencia kentinde kurulu Bridgestone/Firestone’da ortaya çıkan önemli mücadelelerin başını çeken bir rol oynadı.
SIDOR’daki sendika seçimleri
1960’lı yılların başlangıcında, Bolivar eyaletindeki Orinoco’nun Caroni deltası bölgesinde, çelik ve Alüminyum fabrikaları (örneğin, SIDOR ve VENALUM); metal işleme fabrikaları (örneğin, ALCASA) ve sanayi limanlarıyla, Güney Amerika’nın en önemli ağır sanayi merkezlerinden biri gelişmişti. Caroni nehrinin alt kısmındaki devasa hidroelektrik santralları bu sanayi bölgelerine gerekli enerjiyi sağlıyordu. Sanayinin yol açtığı göçle birlikte, küçük Puerto Ordaz ve San Felix kentlerinden, 700 bin nüfuslu Ciudad Guayana doğdu. Ciudad Guayana, Carabobo eyaletinin ve PDVSA’nın (devlete ait petrol ve doğalgaz firması) yerleşimlerinin yanı sıra, Venezuella sanayi proletaryasının merkezi haline geldi.
SIDOR çelik fabrikasının 1997’de özelleştirilmesi çalışma koşulları üzerinde yıkıcı etkilerde bulundu. İşyerlerinin topluca tasfiyesi, iş ve toplusözleşme haklarının kaldırılmasıyla birlikte iki kat hızlandı. Eski kuşak işçilerin yerini, giderek artan biçimde, hiçbir sosyal sigorta ve toplu sözleşme hakkına sahip olmayan düşük ücretli sözleşmeli işçiler aldı. SIDOR’un rasyonalleştirilme dalgası, ölümle sonuçlanan iş kazalarında büyük ölçüde artışa yol açtı. Geçtiğimiz yıllarda, çelik fabrikalarının yeniden devletleştirilmesi yönündeki sesler (grevler gösterilerle birlikte katlanarak) artttı. Bu direniş, giderek, aynı zamanda, SIDOR’un özelleştirilmesinde sorumlu tutulan Ramón Machuca etrafındaki işyeri sendikası SUTISS’un önderliğine yöneldi. SUTISS (ortalama 4 bin üyeyle Venezuella özel sektöründe örgütlü en büyük işyeri sendikası) –geçtiğimiz (çev.)- Kasım ayında seçimlere gitti.
Seçimler öncesinde, farklı –sınıf (çev.)- mücadeleci sendikacılar, kendilerini işveren tarafından desteklenen adaylara karşı ortak bir listede bir araya getiremediler. Seçim kampanyası farklı –sınıf (çev.)- mücadeleci sendikacılar ve yerleşik temsilciler arasında sert tartışmalarla damgalandı. Tartışmaların merkezinde, sendika önderliğinin ret ettiği, SIDOR’un yeniden devletleştirilmesi tutumu yer aldı. SUTISS’in işveren yönetiminden ve sendika bürokrasisinden bağımsızlığı için verilen politik mücadelede merkezi rolü, kendi seçim listesiyle aday olan José Meléndez oynadı (Meléndez, 2005 yazında –Devrim ve Sosyalizm Partisi- PRS’in kuruluşuna da katılan işçi grubu Verdad Obrera Sindical’ın temsilcisi).
Yüzde 87 katılım oranıyla gerçekleşen bu sendika seçimleri çok sayıda sendikacının beklentilerinin ötesindeydi. Sonuçta, hem -sınıf (çev.)- mücadeleci sendikacıların seçim listesi sendika yönetiminde çoğunluğu alamadı hem de Ramón Machuca ile yandaşlarının SUTISS üzerindeki kemikleşmiş egemenliği kırılamadı. SUTISS’in sendika yönetimi, şimdi, farklı sendikal akımlarca bulunduğu doldurulmuş durumda ve aralarında Verdad Obrera Sindical’in de bulunduğubu işçi grubundan üçü “sınıf mücadeleci ve devrimci bir sendikal blok”ta bir araya gelmeye çalışıyorlar.
Bridgestone/Firestone’da gözdağı verme girişimi
Carabobo eyaletindeki Valencia kentinde kurulu olan Bridgestone/Firestone’da, yıllardır, farklı sendika seçimleri ve onlardan çıkan temsil hakları üzerine bir çatışma hüküm sürüyor. Bu çatışma, -geçtiğimiz (çev.)- Kasım ayı sonunda doruk noktasına ulaştı.
Farklı sendika seçimlerinde ve görevden alma referandumlarında, Chavist (Venezuella’nın Devlet Başkanı Chavez yanlısı – çev.) kampa yakın duran iki parlamenter sendikacı defalarca görevden alınmıştı. Kasım ayı sonunda, bu sendikacılardan üçü, silahlı fedailerin yardımıyla, Bridgestone/Firestone’un işyerini işgal ettiler, üretimi engellediler ve işçilere gözdağı vermeye başladılar. Bu gözdağı verme girişimine yanıt olarak, Bridgestone/Firestone’daki işteri sendikalarından biri UNT’ye bağlı diğer sendikacılarla ve Bridgestone/Firestone işçileriyle birlikte, işyerindeki egemenliği geri almak amacıyla, bir toplantı çağrısı yaptı. 500’den fazla Bridgestone/Firestone işçisinin ve çok sayıda UNT sendikacısının yürüyüşü işyerine ulaştığında, işgalciler ve fedailer taşler, şişeler ve ateşli silahlarla yürüyüşçülere saldırmaya başladılar. Bir işçi mermiyle, üç işçi ise kafasından yaralandı. Yanıtın gelmesi gecikmedi. Kısa bir çatışmadan sonra, bu vurucu grup kaçmak zorunda kaldı ve işyeri yürüyüşçü işçilerin eline geçti.
İşyerinin iki günlük işgalini baştan beri bilen ama müdahale etmeyen polis, ancak, işçiler işgale son verdikten ve işyerini kendi denetimleri altına aldıktan sonra ortaya çıktı. Çatışmadan sorumlu olan saldırganlardan bir kaçı, gözaltına alındıktan bir kaç dakika sonra, polis tarafından yeniden serbest bırakıldılar.
Bunu izleyen günlerde, Bridgestone/Firestone işçilerine ve UNT sendikacılarına yönelik provokasyonlar ve gözdağı verme çabaları sürekli yinelendi. Ara sıra ortalıkta dolaşan silahlı kavgacı çeteler, Bridgestone/Firestone’da yaşananlar olaylar nedeniyle Carabobo eyaletinde bir genel grevi tartışmak amacıyla gerçekleşen- büyük bir sendika toplantısı sırasında Valencia’daki UNT-Carabobo merkezine saldırdılar. Sendika merkezinin savunulması için önlemler gündeme geldi. Sonuçta, hem sendika merkezine yönelik ürkütücü saldırı hem de genel grev çağrısı ile Bridgestone/Firestone’daki çatışma ve bu kavgadan, polisin Carabobo’daki rolüne ilişkin olarak çıkartılan dersler çok sayıdaki işçi ile sendikacını bilincinde derin izler bıraktı.
UNT’nin yaklaşan kongresi
UNT’nin Caracas’ta gerçekleşen bir olağanüstü toplantısında, geçtiğimiz yılıın Aralık ayı ortasında –öncelikle clasistas’ın ısrarıyla- sendikal düzeyde önemli bir başarı elde edildi: 16-17 Şubat 2006 günlerinde, UNT ulusal konferansını düzenleyecek ve Venezuella sendikal hareketinin acil sorunlarını görüşecek. Bunun dışında, konferans, UNT’ye bir tüzük kazandıracak ve sendikaların çatı örgütü içinde uzun süredir gecikmiş olan seçim tarihini belirleyecek (UNT’de, 2003 yılı ilkbaharındaki resmen kuruluşundan bu yana, koordinasyon komitesinin seçmiş olduğu bir önderlik bulunuyor).
Bu kongre, aynı zamanda, Venezuella işçi hareketi içindeki politik anlaşmazlıklar açısından da belirleyici öneme sahip olacak. Chavez hükümeti –öncelikle de Çalışma Bakanı María Cristina Iglesias- UNT’nin kurulmasından bu yana, bu sendikal çatı örgütünü ideolojik ve politik olarak Venezuella devlet –ve hükümet- aygıtına bağlamaya çalışıyor. Sendikal hareketin devletleştirilmesi sürecine karşı mücadelede, clasistas’a, merkezi bir rol düşmektedir. Bu politik hesaplaşmada, Venezuella işçi sınıfı ve onun örgütleri burjuva devletten bağımsızlık çabasında clasistas’a yalnızca dikkat etmekle yetinmemeli; ona destek de sağlamalıyız.
çevirmen: Halil Celik – www.sss-sosyalizm.org